'In één keer.. BAM!' Leven met hersenletsel

Rechtop in de rolstoel zit de statige man met het scherpe gezicht in de gang van het ziekenhuis. Aan zijn mimiek, de lijnen in zijn gezicht en de gebaren die hij maakt lees je zijn intelligentie af. Een groot herseninfarct heeft hem de mond gesnoerd. Er verschijnen woorden in zijn hoofd maar hij kan ze niet uitspreken. Betekenen ze voor hem nog wat ze in de voorgaande 60 jaar voor hem betekenden? Twee verpleegkundigen staan even stil naast de rolstoel en plegen overleg. Eén van hen wijst naar meneer zonder hem aan te kijken.

“Hij gaat zo naar bed”.

Ik kijk naar meneer. Ik zie aan zijn gezicht en de veranderde blik in zijn ogen dat ‘hij’ hoort, voelt en ervaart hoezeer dit óver hem gaat maar niets met hem te maken heeft. Hoe hij als heel mens verdwenen is uit het zicht van omstanders.


Niet aangeboren hersenletsel, NAH, verandert mensen, zichtbaar en onzichtbaar. Ook het verdriet en de eenzaamheid die daarbij komen kijken is zichtbaar en onzichtbaar. Vooral onzichtbaar. Het vraagt van de ander geduld, oprechte aandacht en tijd om de nieuwe persoon te leren lezen. Kijk, wacht, maak contact met het hart, doe moeite. Iets in de veranderde persoon zal daarop reageren, zichtbaar of onzichtbaar, maar altijd van levensbelang.


Mijn moeder was 50 toen ze twee grote herseninfarcten kreeg. In de maanden die volgden werd duidelijk wie er overgebleven was in haar lichaam. Een biologische moeder zonder moederzorgzaamheid, een jonge vrouw volledig afhankelijk van hulp om zich aan te kleden, een dag door te komen, in contact te zijn. Geen initiatief, geen sprankeling, geen levenslust. Een deel van de mensen waarmee ze altijd hartelijk en warm was omgegaan kon niet met haar nieuwe versie omgaan. Ze bleven weg. Een ander deel van de mensen zag haar als de hulpbehoevende die kinderlijk benaderd moest worden door ander stemgeluid en een overdaad aan betuttelende woorden. Mensen die over haar hoofd heen aan ons vroegen: ‘hoe is het met haar?’ En er waren gelukkig de trouwe vrienden die probeerden contact te maken met hun ogen, hun hart, hun geduld en zorgzaamheid. Puttend uit de herinnering aan mijn moeder zoals ze voorheen was en vanuit het vertrouwen dat die warme persoon nog altijd in haar zat. Daarmee behield ze haar waardigheid, haar plek in het leven.


Niet aangeboren hersenletsel kent onnoemelijk veel verschijningsvormen. Filmmaker Rijk-Willem Schmelter maakte de korte docu BOOS over Hans die ‘in één keer, BAM…’ verder moest leven met zijn aangedane brein. https://vimeo.com/879851704#t=0.   Indrukwekkend. Zo zijn er talloze mensen met NAH die gezien, gehoord en geliefd willen worden met alles wat aan hen verdwenen, verloren en veranderd is.


Kijken met het hart open, met echte aandacht en in het vertrouwen de hele persoon te zien oplichten dwars door de beperkingen: het is de moeite waard! Daarmee geef je iemand ondanks ‘in één keer, BAM’ zijn waardigheid en plek in het leven terug.


www.kortdocs.nl

 

door hetty omvlee 18 maart 2025
De (para-) medische zorg voor mensen met ALS is in Nederland goed geregeld. Zorg voor emotionele, sociale en zingevingsproblematiek kan beter.
door hetty omvlee 6 december 2024
Opeens besef ik dat ik een stap heb overgeslagen: Joost is heel jong, maar ook zijn ouders zijn nog jong! Hebben ze ooit een stervensproces meegemaakt?
door hetty omvlee 2 november 2024
Met de blik strak vooruit neemt hij de bocht naar de stervensfase vrij scherp en behoorlijk laat.
euthanasie bij uitzichtloos psychisch lijden
door hetty omvlee 27 oktober 2024
Euthanasie bij aanhoudend en onbehandelbaar ernstig psychisch lijden. Dit gebeurt nooit over één nacht ijs, nooit zonder jarenlange behandelingen en gesprekken. Maar als niets helpt, ondanks dat….
door hetty omvlee 10 oktober 2024
'We zijn zo dichtbij de dood geweest. Ik dacht "komt het ooit nog goed?" '
door hetty omvlee 6 oktober 2024
ALS en de tranen van Robert. Snelle route van diagnose naar overlijden.
door hetty omvlee 6 oktober 2024
De expertisecentra PostCovid: er komen hopelijk heel goede perspectieven voor patiënten! We kunnen alvast beginnen met iets anders... het slechten van de muur van onwetendheid en ontkenning
door hetty omvlee 30 augustus 2024
Vrijwilligers in het hospice. Onbetaald want onbetaalbaar!
door hetty omvlee 1 augustus 2024
Soms moet je een risico nemen en uitspreken wat je denkt dat hardop gezegd moet worden maar waarvan je niet zeker weet of het goed is. Ook of juist aan het sterfbed.
door hetty omvlee 1 juli 2024
Tegelijkertijd zoon, dochter, naaste van een patient zijn maar ook professioneel zorgverlener. Dubieuze dubbelrol.
Meer blogs om te lezen! >